به نام خدا

این باور که روزی منجی خواهد آمد و جهان را پر از عدل و داد خواهد کرد فصل مشترک تمام ادیان می باشد . در همه ادیان مسئله ظهور موعود غایب پیش بینی شده است و همه انبیاء و اولیاء وعده داده اند که در آخر الزمان یعنی پایان خط انبیاء، شخصیتی الهی که دارای مقام ولایت و رسالت الهیه باشد ظهور خواهد کرد

مقدمه :
این باور که روزی منجی خواهد آمد و جهان را پر از عدل و داد خواهد کرد فصل مشترک تمام ادیان می باشد . در همه ادیان مسئله ظهور موعود غایب پیش بینی شده است و همه انبیاء و اولیاء وعده داده اند که در آخر الزمان یعنی پایان خط انبیاء، شخصیتی الهی که دارای مقام ولایت و رسالت الهیه باشد ظهور خواهد کرد و جهان را از دوئیت و نفاق به سوی صلح و وحدت رهنمون خواهد شد. موعود در لغت به معنی وعده داده شده و منجی نیز به معنی نجات دهنده است و اگر نگاهی از دریچه زبانشناختی به این دو واژه انداخته شود به وضوح نشان خواهد داد که معنی و مفهوم این دو واژه علی رغم صورت متفاوتشان و گاهی لغات متفاوت ، یکی است و آن باور عمیق به ظهور موعود در آخرالزمان است.
هر یک از ادیان و مکاتب دینی دارای موعود یا منجی آخرالزمان می باشد که از جایگاه ویژه در آن دین یا آیین برخوردار است. در تمام این ادیان ، موعود معنایی واحد دارد و آن اینکه در روزگاری که جهان پر از ظلم و جور است ناگهان لطف خداوندی بر اساس قاعده لطف شامل حال بشر می شود و منجی و موعود ظهور می کند و ضمن اینکه ظلم و جور را از بین می برد ، جهان را پر از عدل وداد خواهد کرد.
موعود یا منجی آخرالزمان در دین مسیحیت از جایگاهی ویژه برخوردار است و در کتاب مقدس جایگاه خاصی به آن اختصاص یافته است. در این مجال سعی می شود نگاهی اجمالی به جایگاه موعود در این دین انداخته شود هر چند این بحث مجالی بیشتر می طلبد ولی حدالامکان سعی می گردد به اجمال ابعاد قضیه بررسی گردد.
- بشارت ظهور موعود در انجیل
اندیشه موعود در مسیحیت به سه گونه است: ۱_ همان اندیشه موعود یهودی است. ۲_ رجعت عیسی.۳_ موعود شخص دیگری است که خود عیسی مسیح(علیه السلام) وعده آمدنش را می دهد.

۱- اندیشه یهود ( مسیح)
بر اساس اعتقادات آنان ، مسیح (ماشیح) است که جهان درخشان و با شکوه آینده را می سازد و ظلم و تباهی را پایان می دهد. مسیحا در لغت به معناى «شخص روغن زده شده» نامیده شده است. در کتاب مقدس عبرى هم، اصطلاح ماشیح به معناى شخصى که براى تصدى منصبى عالى با روغن مقدس در واقع تدهین شده است. اعتقاد بر آن است که ماشیح شخصیتى فرستاده از جانب خداست که دوره اى جدید را آغاز مى کند که در آن همه بشر خداى حقیقى را عبادت خواهند کرد، ریشه جنگ از زمین برکنده خواهد شد، و صلح به تمام معنا حاکم خواهد گشت. در کتب عهدین امید بستن به جهانی روشن و نورانی که در ان آدمی همه خواست های خود کامیاب شود و از گناهان پاک و از همه دلبستگی ها ی مادی و جلوه های نازیبای آن رهایی یابد و ایمان به نجات دهنده، آشکارا دیده می شود. هرچند نجات دهنده واقعی خداست و بس، اما آنان که او برکشد وبه درجه ای از نیرو و قدرت برساند که کامیابی قوم شان را سبب شوند، نیز نجات دهنده اند. در عهد جدید، نجات دهندگی به عیسی (ع) نسبت داده شده است ، زیرا او مامور شده که امت خویش را از گناه نجات بخشد. به عبارت دیگر « به اعتقاد همه یهودیان ، نجات دهنده ، انسانی است همانند دیگران اما برخوردار از جلوه وجبروت خدایی و جهان را با نور خویش که جلوه ای از نورخداست روشن خواهد کرد.» و به نوشته کتاب اشعیای نبی :
و بار دیگر آفتاب در روز نور تو نخواهد بود و ماه با درخشندگی برای تو نخواهد تابید زیرا که یهوه نور جاودانی تو و خدایت زیبایی تو خواهد بود.
البته برخی این ماشیح یعنی نجات دهنده‌ی آخرین را همان داود می شمارند وباز برخی دیگر می گویند که خداوند در پایان جهان داود دیگری را برای نجات مردم می فرستد. گرچه در این زمینه آراء متفاوتی اظهار شده است که گاه یکدیگر را نقص می کند اما آن چه روشن است این که مسیح از خاندان داود است که در پایان جهان برای نو ساختن جهان و نجات آن ظهور خواهد کرد.
اعتقاد بیشتر دانشمندان یهود این است که ظهور میسح و فعالیت او برای بهبود وضع جهان و تامین خواسته ها و نیازهای مردمان بخشی از نقشه های خداوند در آغاز آفرینش بوده است ولزوم نجات بخشی پیش از آفرینش کائنات به ذهن خداوند خطور کرده است.

۲- اندیشه رجعت عیسی مسیح (ع)
در جای جای کتب مقدس ، آیاتی درباره حضرت عیسی و رجعت ان حضرت در آخرالزمان آمده است هر چند انحرافاتی در آن صورت گرفته است ولی می توان با استناد به آیاتی این موضوع را اثبات کرد.
در انجیل متّى آمده است: پس عیسى از هیکل بیرون شده برفت و شاگردانش پیش آمدند تا عمارت‏هاى هیکل را بدو نشان دهند. عیسى ایشان را گفت: آیا همه این چیزها را نمى‏بینید؟ هر آینه به شما مى‏گویم در اینجا سنگى بر سنگى گذارده نخواهد شد که به زیر فکنده نشود. و چون به کوه زیتون نشسته بود شاگردانش در خلوت نزد وى آمده و گفتند: به ما بگو که این امور کى واقع مى‏شود؟ و نشان آمدن تو و انقضاى عالم چیست؟ عیسى‏علیه السلام در جواب ایشان گفت: زنهار کسى شما را گمراه نکند. زآن رو که بسا به نام من آمده خواهند گفت که من مسیح هستم و بسیارى را گمراه خواهند نمود و جنگ‏ها و اخبار جنگ‏ها را خواهید شنید. زنهار مضطرب مشوید، زیرا که وقوع این همه لازم است. لیکن انتها هنوز نیست، زیرا قومى با قومى و مملکتى با مملکتى مقاومت خواهند نمود و قحطى‏ها و وباها و زلزله‏ها در جاى‏ها پدید آید.
در انجیل مَرْقُس در این باره آمده است: …آنگاه عیسى در جواب ایشان سخن آغاز کرد که: زنهار کسى شما را گمراه نکند، زیرا که بسیارى به نام من آمده خواهند گفت که من ]مسیح[ هستم، و بسیارى را گمراه خواهند نمود... ولى از آن روز و ساعت - غیر از پدر - هیچ کس اطلاع ندارد، نه فرشتگان در آسمان و نه پسر هم. پس بر حذر و بیدار شده دعا کنید، زیرا نمى‏دانید که آن وقت کى مى‏شود. پس بیدار باشید، زیرا نمى‏دانید که در چه وقت صاحب خانه مى‏آید، در شام یا نصف شب یا بانگ خروس یا صبح. مبادا ناگهان آمده شما را خفته یابد. اما آنچه به شما مى‏گویم به همه مى‏گویم بیدار باشید.
انجیل لوقا در این باره می گوید: کمرهاى خود را بسته، چراغ‏هاى خود را افروخته بدارید و مانند کسانى باشید که انتظار آقاى خود را مى‏کشند که چه وقت از عروسى مراجعه کند، تا هر وقت آید و در را بکوبد بى‏درنگ براى او باز کنند. خوشا به حال آن غلامانى که آقایشان چون آید، ایشان را بیدار یابد. پس شما نیز مستعد باشید زیرا در ساعتى که گمان نمى‏برید پسر انسان مى‏آید.
در انجیل یُوحَنّا در این باره چنین آمده است : و بدو قدرت بخشیده است که داورى هم بکند، زیرا که پسر انسان است و از این تعجب مکنید، زیرا ساعتى مى‏آید که در آن جمیع کسانى که در قبور مى‏باشند آواز او را خواهند شنید و بیرون خواهند آمد و هر که اعمال نیکو کرد براى قیامت پاداش و هر که اعمال بد کرد به جهت قیامت داورى.

۳- مسیح های دروغین:
اعتقاد به ظهور یک «منجى بزرگ جهانى» و اشتیاق، به ظهور یک رهبر آسمانى در میان یهود و نصارى، آن چنان اصیل و ریشه دار است که در طول تاریخ این دو ملّت، مدّعیان شگفتى را پدید آورده، و افراد زیادى پیدا شده اند که خود را به دروغ «مسیح موعود» معرّفى کرده اند. به طورى که صاحب کتاب «قاموس کتاب مقدّس» در باره شماره مدّعیان دروغین «مسیح موعود» مى نویسد:
«۲۴ نفر مسیحیان (مسیح هاى) دروغگو در میان بنى اسرائیل ظاهر گشتند که مشهورترین و معروفترین آنها «برکوکبه» است که در اوایل قرن ثانى مى زیست. و آن دجّال معروف ادّعا مى نمود که رأس و رئیس و پادشاه قوم یهود است.
و در مائه دوازدهم تخمیناً ده نفر از مسیحیان، ـ یعنى: مسیح هاى دروغگو ـ ظاهر گردیده، جمعى را به خود گروانیده، و این مطلب اسباب فتنه و جنگ شده، و جمعى کثیر نیز در آن معرکه، طعمه شمشیر گردیدند. و آخرین مسیحیان ـ مسیح هاى دروغگو ـ «مردخاى» است. او شخصى بود آلمانى که در سال ۱۶۸۲ میلادى ظهور کرده، اسباب اشتداد فتنه، و اشتعال نائره فساد گشت، و چون آتش فتنه بالا گرفت، فرارى گردیده معدوم الاثر شد.
نویسنده کتاب «دیباچه اى بر رهبرى» بعد از نقل این جریان از کتاب «قاموس کتاب مقدس» مى نویسد:
«متأسّفانه اطّلاع مؤلّف آمریکایى ـ کتاب «قاموس کتاب مقدّس» به زبان فارسى، که سالها نیز ساکن «همدان» بوده است ـ درباره شماره مدّعیان «مسیحائى» و همچنین درباره آخرین کسى که به عنوان «مسیح موعود» قیام کرده است، نارساست. شماره این مدّعیان، به مراتب بیشتر از آن است که وى یادآور شده است، همچنین قیام «مردخاى» آلمانى در قرن هفدهم، واپسین قیامى نیست که تاریخ مسیحیّت آن را به یاد مى آورد. تنها طى دو قرن هیجده و نوزده در انگلستان، بالغ بر شش تن، به نام «مسیح موعود» ظهور کرده اند، و اغتشاشهایى را هم دامن زده اند، و پاره اى از آنان نیز به کیفر رسیده اند».
- رابطه نزول عیسى با ظهور مهدى از دیدگاه قرآن
قرآن کریم بازگشت موعود را از علائم نزدیک شدن قیامت دانسته است: »وَإِنَّهُ لَعِلْمٌ لِلسَّاعَةِ فَلاَ تَمْتَرُنَّ...«؛ همانا آن – موعود- نشانه‏اى بر ]نزدیک شدن[ رستاخیز است، پس در آن تردید نکنید.
اکثر مفسران گفته‏اند: یعنى به درستى که فرود آمدن عیسى‏علیه السلام از آسمان، از علامات قیامت است. پس در قیامت شک نکنید. »وَإِن مِنْ أَهْلِ الْکِتَابِ إِلَّا لَیُؤْمِنَنَّ بِهِ قَبْلَ مَوْتِهِ وَیَوْمَ الْقِیَامَةِ یَکُونُ عَلَیْهِمْ شَهِیداً«؛ و هیچ یک از اهل کتاب نیست، جز اینکه پیش از مرگ به او (حضرت عیسى‏علیه السلام) ایمان مى‏آورد . در مورد ضمیر موته دو احتمال است: یکى اینکه به اهل کتاب بر مى‏گردد، و دیگر آنکه به حضرت عیسى‏علیه السلام. بنابر احتمال اول، معناى آیه شریفه این است: احدى از اهل کتاب نیست جز آنکه پیش از مرگ، به حضرت عیسى‏علیه السلام ایمان آورد. و بنابر احتمال دوم معناى آیه چنین خواهد بود: احدى از اهل کتاب نیست جز آنکه پیش از مرگ عیسى‏علیه السلام، به او ایمان خواهد آورد. طبق عقیده مسلمانان، حضرت عیسى‏علیه السلام هنوز زنده است و بعد از ظهور حضرت بقیة اللَّه الاعظم، او نیز از آسمان نازل شده و از یاران و اصحاب آن حضرت خواهد بود. علامه قندوزى حنفى در تفسیر آیه مزبور از محمد بن مسلم از حضرت امام محمد باقرعلیه السلام روایت کرده که حضرت فرمود: حضرت عیسى‏علیه السلام پیش از روز رستاخیز به دنیا فرود مى‏آید. پس پیروان هیچ ملتى – نه یهودى و نه غیر یهودى – باقى نمى‏مانند؛ مگر اینکه پیش از مرگشان به او ایمان مى‏آورند. و حضرت عیسى‏علیه السلام پشت سر حضرت مهدى‏علیه السلام نماز مى‏خواند. مانند این روایت را، علامه ابن صباغ مالکى، و نیز دیگران در کتابهاى خود نقل کرده‏اند. بسیارى از دانشمندان بزرگ شیعه در ذیل آیه مزبور، در کتب تفسیر و حدیث از شهربن حوشب روایت کرده‏اند که گفت: روزى حجّاج به من گفت: آیه‏اى در کتاب خداست که مرا ناتوان ساخته است. گفتم: اى امیر! کدام آیه است؟ گفت: »وَإِن مِنْ أَهْلِ الْکِتَابِ إِلَّا لَیُؤْمِنَنَّ بِهِ قَبْلَ مَوْتِهِ«. این آیه به صراحت مى‏گوید: احدى از اهل کتاب نیست جز اینکه پیش از مرگش به حضرت عیسى‏علیه السلام ایمان مى‏آورد. در صورتى که من یهودى و نصرانى را مى‏آورم و گردن مى‏زنم و چشم به دهان او مى‏دوزم و مى‏بینم که دیده از جهان فرو مى‏بندد و لبهایش را حرکت نمى‏دهد و اعتراضى نمى‏کند.
گفتم: اى امیر! معناى آیه آن نیست که شما تصور کرده‏اید. گفت: پس چگونه است؟ گفتم: پیش از آن که قیامت بر پا شود؛ حضرت عیسى به زمین باز مى‏گردد و در روى زمین هیچ یهودى و مسیحى باقى نمى‏ماند مگر اینکه به او ایمان مى‏آورد… او پشت سر حضرت مهدى نماز مى‏خواند. حجاج گفت: واى بر تو، این معنا را از کجا به دست آوردى؟ گفتم: آن را محمد بن على بن حسین بن على بن ابى طالب به من فرموده است. این حدیث در کتب اهل سنت نیز نقل شده است، لیکن در بسیارى از کتب آنها تصریح نشده که ضمیر موته به حضرت عیسى‏علیه السلام بر مى‏گردد.
مى‏توان گفت همه ملل مسیحى و یهودى به او ایمان مى‏آورند، و فلسفه عروج به آسمان، و طولانى شدن عمر آن حضرت؛ این است که خداوند متعال او را براى ایفاى نقش بزرگ وى در مرحله حساس تاریخى که امام مهدى(عج) ظهور مى‏کند و مسیحیان بزرگترین قدرت جهانى را تشکیل مى‏دهند – و این خود بزرگترین مانع رسیدن پرتو اسلام به ملت‏هاى جهان و برپایى حکومت و تمدن الهى مى‏باشد – ذخیره نموده است. .
پیامبر اکرم‏صلى الله علیه وآله وسلم فرمودند:
مژده باد شما را، و به دیگران نیز مژده دهید که مثل امت من چون باران است که معلوم نیست آخر آن بهتر است یا اول آن، و مانند بوستانى است که گروهى در مدت یک سال از آن استفاده مى‏کنند و سپس گروهى دیگر از آن بهره بردارى مى‏نمایند. کسى چه مى‏داند! شاید آخرین گروه مردم داناتر، کنجکاوتر و نیکوتر باشند.
چگونه هلاک مى‏شود امتى که من در اول آن، و مهدى در وسط آن، و مسیح در آخر آن باشد. لکن در این میان مردمانى کج و گمراه خواهند بود که نه آنها از منند و نه من از آنها هستم.
این روایت را بخارى در صحیح در باب فرود آمدن حضرت عیسى‏علیه السلام آورده است. از آن جمله روایتى که در صحاح و بحار الانوار از پیامبر اکرم‏صلى الله علیه وآله وسلم نقل شده است که فرمودند: سوگند به آنکه جانم در دست اوست، به طور یقین عیسى بن مریم به عنوان داورى عادل و پیشوایى دادگر درمیان شما فرود خواهد آمد… .
در حدیثی دیگر از پیامبر اکرم‏صلى الله علیه وآله وسلم نقل شده است که: پیامبران با یکدیگر برادرند، آئینشان یکى و مادرانشان مختلف است. سزاوارترین ایشان نسبت به من عیسى بن مریم است، چرا که بین من و او پیامبرى نیست. او در میان شما فرود خواهد آمد، پس او را بشناسید. مردى چهار شانه و درشت اندام و سرخ و سفید گونه است خوک را مى‏کشد، صلیب را مى‏شکند و مالیات وضع مى‏کند و به جز اسلام آئینى را نمى‏پذیرد. دعوت او یک جهت دارد که منحصر به پروردگار جهانیان است.
در روایاتى از اهل بیت‏علیهم السلام آمده است که:
حضرت مهدى(عج) مراسم دفن حضرت عیسى‏علیه السلام را به طور آشکار و در برابر دیدگان مردم برگزار مى‏کند تا دیگر مسیحیان حرفهاى گذشته را به زبان نیاورند، و پیکر او را با پارچه‏اى که دستباف مادرش حضرت مریم‏علیها السلام است؛ کفن نموده و در کنار قبر مادر در قدس به خاک مى‏سپارد.
ظهور عزیرعلیه السلام و بازگشت عیسى‏علیه السلام و رجعت بهرام در ادیان یهودى و مسیحى و زرتشتى با ظهور خاتم اوصیاء حضرت حجت تحقق خواهد پذیرفت.
تفسیر ۵۰ آیه قرآن و دهها حدیث از پیامبر اکرم، و صدها روایت نقل شده از اهل بیت؛ همه با ظهور آن حضرت صورت تمام به خود مى‏گیرد. بیش از ۶۵۷ حدیث درباره مهدى موعود به تواتر نقل شده است.
- اقتداى عیسى‏علیه السلام به حضرت مهدى(عج) در نماز
در مورد اینکه حضرت عیسى‏علیه السلام در نماز به حضرت مهدى(عج) اقتدا مى‏کند؛ ۲۹ حدیث وجود دارد که ذیلا به برخى از آنها اشاره مى‏شود.
در بیان اینکه عیسى بن مریم با آن حضرت نماز مى‏گذارد؛ ابو هریره روایت کرده که رسول خدا فرمود: چه حال مى‏شوید شما وقتى که عیسى بن مریم در میان شما فرود آید؛ در حالیکه امام و پیشوا از شماست.
جابر بن عبداللَّه روایت کرده که رسول خداصلى الله علیه وآله وسلم فرمود: همیشه طایفه‏اى از امت من بر سر حقّ قتال مى‏کنند و غالب مى‏آیند. آن وقت مى‏آید عیسى بن مریم. پس بزرگ مردم به وى مى‏گوید: بیا با تو نماز بگذاریم. او مى‏گوید: آگاه باشید که بعضى از شما بر برخى دیگر امیر است.
ابو هریره گفته است که این حدیث حسن و صحیح است و آن را مسلم در صحیح خود ایراد نموده. هر چند تأویل حدیث اول ممکن است؛ لکن تأویل این حدیث ممکن نیست. زیرا صریح است در اینکه عیسى‏علیه السلام نزد امیرالمؤمنین مى‏آید و آن امیر – در این روز – مهدى است.
محدثان بزرگ اسلام، طبق روایات متعددى که از پیامبر خداصلى الله علیه وآله وسلم نقل شده؛ اتفاق نظر دارند که به هنگام قیام امام عصر حضرت عیسى از آسمان فرود مى‏آید و در نماز به او اقتدا مى‏کند. تعداد این روایات به اندازه‏اى زیاد است که گروهى آنها را متواتر دانسته‏اند. مقصود از روایات متواتر؛ روایاتى است که به اندازه‏اى نقل کنندگان آن زیاد باشد که هیچ تردیدى در صحت و درستى آن باقى نماند.
در بعضى از روایات آمده است که او (عیسى بن مریم) پشت سر امام زمان نماز مى‏گذارد و هر سال به حج خانه خدا مشرف مى‏شود و مسلمانان به همراهى وى به نبرد با یهود، روم و دجّال مى‏پردازند.
به هر حال حضرت عیسى‏علیه السلام پس از ظهور حضرت مهدى(عج) و پیش از قیامت، از آسمان فرود مى‏آید و پشت سر حضرت مهدى نماز مى‏گذارد و به حضرتش اقتدا مى‏نماید. نصارا به جهت اقتداى حضرت عیسى‏علیه السلام به حضرت صاحب الامر؛ به آن حضرت ایمان مى‏آورند و یهود نیز به آن حضرت مى‏گروند. زیرا حضرت مهدى، الواح تورات را که در آنها علامات و نشانه‏هاى امامت و رهبرى موجود است؛ از فلسطین یا غارى در انطاکیه بیرون مى‏آورد، و پیروان سایر ادیان نیز به سبب معجزاتى که از آن حضرت مى‏بینند به حضرتش ایمان مى‏آورند.
آن بزرگوار مدت چهل سال زندگى مى‏کند و آنگاه جان مى‏سپارد و مسلمانان وجود مقدس او را به خاک مى‏سپارند.

نتیجه:
موعود در دین مسیحیت از جایگاه ویژه ای برخوردار است و مسیح این آیین ،‌بر اساس استنادات قرآن و احادیث منقول از ائمه ،‌با امام زمان همراه خواهد شد و در گستراندن عدل و داد در جهان هستی یاور ان امام همام خواهد شد و همراه با آن امام ، نیکی ها را در جهان گسترش خواهد داد و بدی و ناراستی را از پهنه گیتی خواهد زدود و این آموزه در هر دو دین مسیح و اسلام – به خصوص تشیع- به عیان ، بیان شده است.

پی نوشت:
۱- Messiah
2- قاموس کتاب مقدس ، ترجه جیمز هاکس، ج۲،( ذیل عنوان نجات دهنده) ، تهران، کتابخانه طهورى، چاپ دوم، .۱۳۴۹ ۸۷۵-۸۷۶
۳- نگ ک به کهن،ا، گنجینه ای از تلمود، پیشین، ۳۵۲
۴- راشد محصل ، پیشین، ۱۱۵
۵- کتاب اشعیای ۶۰، ۱۹
۶-کهن.ا، گنجینه ای از تلمود، ترجمه میر فریدون گرکانی ،‌تهران ، بی نا، ۱۳۵۰، ۳۵۲
۷- قاموس کتاب مقدس ،‌پیشین، ۸۰۸
۸- نک گ به : ناصرالدین صاحب الزمانی، دیباچه ای بر رهبری، تهران، مؤسسه مطبوعاتی عطایی، ۱۳۴۵
۹- مسیحیت شناسى مقایسه‏اى، محمد رضا زیبایى نژاد، ص ۷۵
۱۰- نگ ک به: فاطمه جاویدپور – الهه آزادباش ، رابطه نزول حضرت عیسی با ظهور حضرت مهدی، تهران، ناشر:دبیرخانه دائمی ‌اجلاس حضرت مهدی چاپ: اول، تابستان ۱۳۸۵ – استاد علی دوانی ، موعودی که جهان در انتظار اوست، تهران ، اشر:دبیرخانه دائمی ‌اجلاس حضرت مهدی ،۱۳۸۵
۱۱-نگ ک به موعود در قرآن ، پیشین
۱۲- نگ ک به فاطمه جاوید پور – الهه آزاد باش، پیشین

برگرفته از سایت : المهدویه